این روزها و با این گرانیها، تهیه خانه به آرزویی محال میماند. اما آیا میشود به جای زمین، روی ماه صاحبخانه شد؟ آیا میشود ماه را خرید؟
دولتها نمیتوانند به صرف فرود آمدن روی ماه ادعای مالکیت آن را بکنند، ولی افراد و شرکتها ممکن است روزی این کار را انجام دهند. اما آیا واقعا میشود ماه یا بخشی از آن را خرید؟
حداقل در حال حاضر ماه مثل دریا میماند: همه میتوانند از آن استفاده کنند، اما هیچ کس مالک آن نیست. در سال 1967 / 1346، ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی مذاکراتی در خصوص «معاهده فضای خارجی» انجام دادند که بر اساس آن، هیچ کشوری نمیتوانست مالکیت قطعهای از ماه یا یک سیارک را در اختیار داشته باشد.
استفان دویل، وکیل بازنشستهای که زمانی قائممقام بخش امور داخلی ناسا بود میگوید: «شما این حق را دارید که به ماه بروید و بخشی از خاک ماه را بر دارید، اما این حق را ندارید که به دور بخشی از ماه حصار بکشید و بگویید اینجا مال من است.» اگرچه در طول دوران مسابقه فضایی ماه، این معاهده مشاجرات ارضی فضایی را با منع هر گونه تملک ملی فضا و اجرام آسمانی پایان داد؛ اما با توجه به شرایط آن زمان، در معاهده هیچ اشارهای به اشخاص حقیقی یا شرکتهای خصوصی نشده بود.
سند مالکیت، میشود ماه را خرید
اگر موسسه مستعمرات فضایی (SCI) -که وظیفه لابی کردن برای صنایع خصوصی به منظور فرود آمدن بر سیارات دیگر را بر عهده دارد- رویکرد فعلی خود را دنبال کند، قوانین جدید به مستعمرهنشینهای فضایی اجازه خواهد داد ماه را قطعهبندی کنند و مهاجرنشینها خود را در آنجا بسازند. به گفته آلن واسر، رئیس SCI، از آنجاییکه شرکت از نظر حقوقی کشور محسوب نمیشود، معاهده فضای خارجی شامل حال آنها نمیشود.
شرکتهای خصوصی پیش از این نیز پایهگذار دنیاهای جدید بودهاند. برای مثال، شرکت London Company در سال 1607 مهاجرنشین جیمزتاون را در آمریکا ایجاد کرد. این شرکت حمل و نقل داوطلبان رفتن به آمریکا را در ازای 7 سال کار در این قاره انجام میداد؛ جاییکه این پیشگامان قاره جدید باید کاشت تنباکو و سایر محصولات را در جهت منافع شرکت انجام میدادند.
به عقیده واسر، مالکیت زمین و وعده سودآوری بر اساس آن، انگیزهای لازم برای سرمایهگذاری در مستعمرهنشینی فضایی است. تلاشهای لابیگرانه آنها در جهت تصویب قوانینی است که بر اساس آنها، دولت آمریکا ادعاهای آینده را در خصوص مالکیت ماه محترم میشمارد. در حال حاضر هم شرکتهایی وجود دارند که سند مالکیت بخشهایی از ماه را به فروش میرسانند. موسسه Lunar Registry، آژانس معاملات ملکی پیشتازی است. که چنین اسنادی را از طریق وبسایت خود میفروشد: هر جریب خاک ماه به قیمت تنها 20 دلار و به ظاهر میشود ماه را خرید!
ذخیرهگاه علمی
به گفته دویل، نوعی نهاد حاکمیت ویژه ماه لازم است. که بتواند حقوق مالکیت را به رسمیت بشناسد و اجرایی کند، اما در حال حاضر چنین نهادی وجود ندارد. بنابراین اگر در دادگاه اقامه دعوایی انجام شود، این پرونده چیزی بیشتر از شوخی روی کاغذ نخواهد بود.
دویل عقیده دارد که ساکنان آینده ماه میتوانند «معاهده قطب جنوب» را سرلوحه خود قرار دهند. معاهدهای که این قاره را به عنوان ذخیرهگاه علمی شناسایی کرد و هر گونه فعالیت نظامی یا معدنکاوی را در آنجا ممنوع اعلام کرد. در حال حاضر، 28 کشور زیر نظر «شورای مدیران برنامههای ملی جنوبگان»، به فعالیتهای خود در ایستگاههای تحقیقاتی منطقه ادامه میدهند. دویل میگوید: «هر کس که معنای اعمال قانون کشوری را بر اجرام آسمانی درک کند. درک خواهد کرد که بهتر است با آنها همانند قطب جنوب و دریاهای آزاد رفتار کنیم.» وی ادامه میدهد: «اگر این کار را انجام ندهیم، همه آن مشکلات و ستیزههایی را که طی 5 هزار سال روی زمین داشتهایم با خود به فضای خارجی خواهیم برد.»